ပှၤကညီဒီးအတၢ်ဘၣ်ကိၢ်ဘၣ်ဂီၤထံၣ်သရၣ်ကီၤလၤ၀ါအခီၣ်ထံးတဘျီပတုၤလီၤလၢ၀့ၢ်ပသံၣ်အပူၤဒီးမုၢ်ဆ့ၣ် ထီၣ်တနံၤန့ၣ်မိၢ်ထံးအသရၣ်၀ါမံးတၢၢ်ယဲကွၢ်ပှၤတဘျးလီၤ.မ့မ့ၢ်ယတသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢအမၤအသးဒ်လဲၣ်ဘၣ် ဒီးကတိၤမနုၤမနုၤတဖၣ့်မၤကဒီးခံသီသၢသီန့ၣ်သရၣ်ဘံးဆၢဟဲတုၤလၢ၀့ၢ်မီၣ်လမဲၠၣ်တခီလၢလါဒံၣ်စ့ၢ်ဘၢၢ် ထီၣ်၇သီန့ၣ်လီၤ.အ၀ဲဒၣ်တုၤတဘျီဃီယဲထီၣ်အိၣ်သကိးပှၤလၢဂီၤခီတခီန့ၣ်လီၤ.အအံၤတဘျီအံၤယသ့ၣ်နီၣ် ယသးမူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ်လီၤ.ပတထံၣ်သရၣ်ကီၤလၤ၀ါနီတဘျီဘၣ်.ပနၢ်ဟူထဲအကစီၣ်ဧိၤလီၤ.အအံၤတဘျီအံၤပ ထံၣ်ဒီးယကွၢ်လီၤဂာ်အဟးမးယီာ်တီာ်ယီာ်တီာ်ဒီးလီၤဂာ်ထဲထိၣ်ဒိၣ်ဖးဒိၣ်လီၤ.သရၣ်ဘံးဆၢယဲတုၤပရူၢ်အမဲာ် ညါဒီးဆ့ၣ်နီၤလၢလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤအပူၤ၀ံၤကတိၤတၢ်ဒီးပှၤသးပှၢ်တဖၣ်လီၤ.ပဖံဖးဒိၣ်အသးအိၣ်မူအနံၣ်၈၀န့ၣ်အိၣ် ဒီးပှၤ,ဒီးသရၣ်ဘံးဆၢကတိၤတၢ်ဒီးအီၤဒီးစံး၀ဲ,ဖံဧၢ,နအိၣ်ဆူၣ်ဧါပမိၢ်ဒီးစကိၤထူသၣ်အမါ,အပုၢ်ဒ့မုၣ်ဒီးနီၢ်ဘျဲၣ် ဒီးပှၤပိာ်မုၣ်သးပှၢ်အဂၤတဖၣ်ဒီးပှၤပိာ်ခွါတဖၣ်လဲၤ်ဆ့ၣ်နီၤ၀းြတံးသရၣ်အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤဒီးကွၢ်ထံမးသရၣ်လီၤ တံၢ်လီၤဆဲးလီၤ.ဖံဖးဒိၣ်ဒီးဖံတဖၣ်မ့ၢ်ပှၤသးပှၢ်သတးဒီးတလဲထီၣ်တရၣ်အခီၣ်ဒီးကွၢ်မး၀ဲအခီၣ်ဒုၣ်သၣ်,ဒီးကွၢ် သရၣ်အစုဒီးဖှူးလဲး၀ဲဒီးကတိၤအံၣ်အုမးတၢ်ကတိၤပြတၢၤမုာ်မးလၢသရၣ်အဖံး၀ါဂၤဒီးအညၣ်ကပုာ်ဂ့ၤ,ဒီး ယၢၤထီၣ်မးမိၢ်ပၢ်အတၢ်ကတိၤဘၣ်ဃးပှၤကညီအပုၢ်သဒါကီၤလၤ၀ါကယဲအဂ့ၢ်တဖၣ်လီၤ,ဒီးတၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ် မၤကျၢၤတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤဒီးမၤလၤထီၢ်ပှဲၤထီၣ်အီၤလီၤ.
သရၣ်ဘံးဆၢကတိၤပှၤကညီအကျီာ်မ့ၢ်တလီၤကစီဒီသနာ်က့,ကတိၤ၀ဲဖဲအညီအညီသတးဒီးမိၢ်သးပှၢ်တဖၣ်
အံၤနၢ်ပၢၢ်အိီၤကိးဂၤဒဲးလီၤ.သရၣ်ကတိၤတၢ်ဒီးမိၢ်လၢအံၣ်စရ့လးအကျါတဖၣ်အံၤယံာ်မးမံမ့ၤမံသွၣ် ဒီးကဂဲၤထၢၣ်က့ၤက့ၤဆူအအိၣ်အလိၢ်န့ၣ်ပှၤကညီၤအသးအိၣ်ကွၢ်ထွဲအခံတ၀ံၤထီၣ်ဘၣ်.ပဖံဖး ဒိၣ်အဲၣ်သရၣ်တဂၤအံၤဒ်အအဲၣ်အဖိမုၣ်ဒီးအလံၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.သရၣ်ဘံးဆၢအၢၣ်လီၤဒီးတဲ၀ဲကိးဂီၤကိးဟါ
ဒဲး ဒီးကတိၤတၢ်ဒီးဖံဒီးဘါထုကဖၣ်ယွၤအဂီၢ်လီၤ.
ဖံဖးဒိၣ်အသးပှၢ်အ့နၣ်၈၀လံအဃိ,ဒီးလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤတၢ်ဘှံးတၢ်တီၢ်အသးလၢပဘၣ်ဟး၀့ၤပီၤ
လၢပှၢ်မုၢ်ပူၤဃုလါန့ၣ်ဒီးအဂံၢ်အဘါစၢ်လီၤဒီးဆါထီၣ်လီၤ.ဖံတကတိၤတၢ်လၢအတၢ်ဆါအဂ့ၢ်အါအါဘၣ်.မ့
မ့ၢ်အလံၤကသံၣ်သရၣ်ငူဒုးအီၣ်အကသံၣ်ဒီးကွၢ်အီၤလီၤ.တၢ်ဆါအီၤဒ်ပှၤသးပှၢ်အသိးလီၤ.သရၣ်ဘံးဆၢဟဲ
ကွၢ်အီၤကိးမုၢ်နံၤဒဲးလီၤ.တုၤဖံမံတန့ၢ်အါအါလၢၤဘၣ်ဒီးသရၣ်ဟ့ၣ်လီၤအကသံၣ်ဒီးစံး၀ဲဒၣ်,ယကဒုးမံဖံတ
စဲးလီၤ.ဖံအီသရၣ်အကသံၣ်၀ံၤအိၣ်သကိးဒီးအီၤတတီၤဒိၣ်ဒိၣ်ဒီးမံသပ့ၤဘၣ်အသးဖံမံဒ်န့ၣ်ဃဲးဃဲးလီၤ.ဒီး
လီၤဂာ်အအိၣ်မုာ်ထီၣ်ဖးဒိၣ်လီၤ.မ့ၢ်သနာ်က့ပှၤလၢအကွၢ်အီၤတဖၣ်သ့ၣ်ညါလၢတၢ်အကတၢၢ်န့ၣ်တမ့ၢ်တၢ်
အယံာ်လၢၤဘၣ်.
လၢခံစှၤသီဒီးဖံမံဘၣ်အသးလၢမုၢ်တချုးလီၤနုာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်တုၤလၢဖးဖီမုၢ်ဒီးပၢၢ်ထီၣ်က့ၤ
လီၤ.စံး၀ဲဒၣ်သါထံၣ်က့ၤသါဖိမုၣ်သဒါလၢအသံတၢ်တဘျုးနံၣ်တဂၤသါဖိအဂၤဒီးပှၤတဖၣ်လီၤ.တၢ်အံၤ၀ံၤ
ဒီးဃ့က့ၤအနံၣ်သီဆ့သီ,ခိၣ်ဖၢၣ်ကၠံၣ်,ထံဖံှၣ်တဖၣ်ဒီးမၢအဖိတဖၣ်ဒုးသိးထီၣ်က့ၤအီၤလီၤ.ယမိၢ်လဲၤမၤန့ၢ်ဒီး
ဒုးကူဒုးကၤထီၣ်က့ၤဖံ၀ံၤဒီးအတၢ်မံကဒီး၀ဲဒၣ်လီၤ.လီၤဂာ်အမုာ်ကစီဒီလီၤ.မ့မ့ၢ်တုၤလၢဂီၤတခီဆီအီၣ်ဒီး
ယမိၢ်ဒီးအဒီပုၢ်၀ဲၢ်တဖၣ်ဂဲၤထၢၣ်ဂံာ်ဘုန့ၣ်,လဲၤကွၢ်အဖံလီၤ.မ့မ့ၢ်ဖံမံဒၣ်တၢ်ဒ်အဖိအလံၤတဖၣ်ဒုမံလီၤအီၤ
န့ၣ်ဒီးတတဂဲၤတဟူးဘၣ်.
ယမိၢ်ကိးအီၤဒီးကလၢၢ်ကွၢ်၀ဲဒီးသ့ၣ်ညါလၢအဖံဟးသဒၣ်အဒဲလၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤဒီးက့ၤ
က့ၤဆူအဟံၣ်လၢထးန့ၣ်လီၤ.အဂ့ၢ်ဒ်အံၤမ့ၢ်ယ့ၣ်ရှူးဃရံးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဂၤဒီးဒိးဘျၢအသးလၢကၠူၣ်တၣ်လၢ
ခံယီၤမီပၢတၢ်အစိၤလၢသရၣ်အီၣ်ဖီၣ်အစုပူၤဒ်ပစံးလံတပူၤအသိးန့ၣ်လီၤ.တနံၤသီန့ၣ်လၢမုၢ်ဃ့ၢ်လီၤတခီပ
လဲၤပုာ်မံလီၤအီၤလၢတၢ်သွၣ်ခိၣ်အပူၤလီၤ.လၢခတယံာ်ဘၣ်ဒီးပဖါတံၤအဖိမုၣ်၀ဲၢ်ကိလၢအမိၢ်အိဖျဲၣ်အီၤလၢ
အတလီးဖဲကျဲလၢပဃ့ၢ်တၢ်န့ၣ်သံစ့ၢ်ကီၢ်ဒီးဘၣ်တၢ်ခူၣ်လီၤဃုာ်အီၤဒီးအဖံဖးဒိၣ်လီၤ.ဖဲ၀ဲၢ်ပသံၣ်အပူၤအံၤ,ပ
၀ဲဒၣ်ပဒူၣ်အတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်,ပဖံဖးဒိၣ်ဒီးပပုၢ်မံလၢပုၢ်မံလၢပှၤဂီၢ်မုၢ်အကျါခံဂၤလီၤ.
ဖဲ၀့ၢ်ပသံၣ်အပူၤအံၤဃိၣ်တဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဘၢၣ်ဖျိအီၤလၢကီၤလၤသုးဖိလၢအဃုကျိၣ်ဧိၤစ့ဧိၤသတးဒီးဃိၣ်အက
ပၤထူၣ်ဖျိမးကိးဖျၢၣ်ဒဲးလီၤ.ဃိၣ်အကရၢၢ်လၢအမၤတရံး၀ဲလၢအီကတဲဒီးပါ်ပဲြတီန့ၣ်,ပ၀ဲဒၣ်တဖၣ်ပစၢပပနၢ်ဖဲ
န့ၣ်ဒီးကဲထီၣ်ပနၢ်အကရၢလီၤ.ဖိကၠံကၠိတဖၣ်အတကစၢ်တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်.ယၤယၤပှၤပှၤပလဲပဟံးန့ၢ်သ့ၣ်
ဘၣ်၀ၣ်ကျိၤဒီးပဖီအီၣ်မ့ၤလီၤ.ပဟံးန့ၢ်ထးဖျၢၣ်သလၢၣ်ထဲစုမုၢ်ဒီးပကျီတဲာ်အီၤဘၢခံပျၢ်သၢပျၢ်ဒီးပမၤနီၣ်တူးလၢ
အီၤလီၤ.ပှၤတအ့ၣ်လိာ်တၢ်နီတဂၤဘၣ်.တၢ်ဂီၤတဖၣ်ဖဲပသးပဒိကၢ်အကိာ်ဒီးဆွၣ်လီၤဃံၤကွံာ်အီၤလီၤ.
ဖဲ၀့ၢ်ပသံၣ်အသရ့ၤထံးအံၤ,ယၤဒီးယဖါတံၢ်,ဒီးသရၣ်ထူသၣ်အပုၢ်ဒီးအဖိဒီးပတံၤသကိးအဂၤခံဂၤ,ခဲလၢာ်ပ၀ဲ
ဃုဂၤပကွၢ်ပနၢ်လါဃုဘ့ၣ်ညါတုၤတၢ်မုာ်ထီၣ်ကွံၤဒီးပှၤက့ၤနီၣ်က့ၤပနၢ်ဆူခိဒီးယၤဒီးယမိၢ်ဒီးယ၀ဲၢ်တဖၣ်ပ
အိၣ်တ့ၢ်လၢ၀့ၢ်ပူၤဒီးမၤလိလံာ်လၢသရၣ်ဘံးဆၢအတၢ်မၤလိအပူၤလီၤ.
ပတုၤလီၤလၢ၀့ၢ်ပသံၣ်အပူၤတယံာ်ဘၣ်မးမးဘံးဆၢဒီးအဖိမုၣ်စၤရါဒီးမးမး၀ါမံးတၢၢ်ဒီးအဖိမုၣ်အဲနၢ်ဒီးမ့ၤရ့ၣ်
(မံၤရ့ၣ်မ့ၢ်မးမးခဲလ့ၣ်)တဖၣ်ဟဲတုၤဒီးတၢ်လီၤလးကဒီးတဘျီလၢပှၤကညီတဖၣ်ထံၣ်ဘၣ်ပှၤ၀ါမုၣ်ဒီးပှၤ၀ါဖိတ
ဖၣ်အံၤလီၤ.မးမးဘံးဆၢကတိၤပှၤကညီကျိာ်ဘၣ်ကဒီးတသးဒီးပှၤပိာ်မုၣ်ဒ်ယဖံဒီးအဂၤတဖၣ်လဲၤအိၣ်သ
ကိးအီၤကိးနံၤဒဲး ဒီး ဒိကနၣ်မးမးအတၢ်ကတိၤသဆၣ်ထီၣ်တဖၣ်လီၤ.
ဖဲပအိၣ်လၢ၀့ၢ်ပသံၣ်အပူၤလၢဃ.န.၁၈၅၂နံၣ်အကနတၢၢ်ဒီး၁၈၅၃နံၣ်အခီၣ်ထံးဒံးန့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်ပှၤကညီ
ဘါယွၤဖိမ့ၢ်ဂ့ၤတဘါယွၤဖိမ့ၢ်ဂ့ၤဟဲက့ၤလီၤဆူ၀့ၢ်ပူၤဒီးခီဆူထံကျိ၀့ၢ်အ၀ၢ်ဘးခီန့ၣ်ကိးမုၢ်နံၤဒဲးလီၤ.ပှၤတ
ဖၣ်အံၤဘၣ်ကိၢ်ဘၣ်ဂီၤဒ်ပ၀ဲအသိးလၢပံၤယီၤမၤအၢမၤသီအီၤဒီးဒွဲၣ်ထီၣ်ကွံာ်အဟံၣ်အဃီန့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်တုၤ
ပှၤအဲကလံးဖိကိးသြတီထီၣ်တၢ်လၢအကဟံးန့ၢ်ကွံာ်ကီၢ်ပံၤယီၤလာ်ခီ,ပသံၣ်,ဟၣ်သၣ်၀တံၣ်,ပကိ,မိၣ်တ
မး,ဟီကတး,ပျ့ၣ်,သယဲးမၠိး,တီအူ,ဖၣ်ပူၣ်,ရွ့ၣ်ကၠ့ၣ်လၢလါယနူၤအါရံၤဃ.န.၁၈၅၃နံၣ်န့ၣ်ဒီးလၢခံတခီတၢ်
ဟူးတၢ်ဂဲၤဒ်တမျိၤတမျာ်တဖၣ်အိၣ် ဒံးသနာ်က့တၢ်မုာ်ထီၣ်က့ၤဆူညါတခီပှီၢ်ပှီၢ်လီၤ.
တၢ်စူၤလီၤတခီ၀့ၢ်ပသံၣ်အတၢ်မၤလိဘၣ်တၢ်အိးထီၣ်အီၤဒီးပှၤမၤလိတၢ်သကိးသးပှၢ်,ဒ်စကီၤထူသၣ်,သရၣ်
ဖိခွ့ၣ်,သရၣ်မၠးခဲ,သရၣ်ထိၣ်လိၤ,သရၣ်ထွ့ဖိ,သရၣ်မီၣ်ယ့ၣ်,တဖၣ်ပှၤဖိၣ်သၣ်ခွါဒ်ဒံၣ်လူ,၀ဲးတါ,သၣ်ဒွ့,မၠးယၣ်,
ရွ့ၣ်ညိၣ်,စီၤတ့,ဖူကီၣ်,သၣ်ရံၣ်,နးမံ,ကျဲးဖိ,လူၣ်တူး,မၠးစိၣ်,ကၠီးခဲ,ကိၣ်ဒွ့း,ရွ့ၣ်လဲ,ဖီၣ်ကၠၣ်,ဒီးပှၤဂၤတဖၣ်တ
ဘျုးဂၤလီၤ.ပိာ်မုၣ်တဖၣ်,သရၣ်မၠးကၠီၣ်အဖိမုၣ်နီၢ်လ့ၣ်အီၣ်,သရၣ်မိၣ်ယ့ၣ်အဖိမုၣ်,နီၢ်အူ,နီၢ်ပှဲၤဒီးအဂၤတဖၣ်
တဘျုးဂၤလီၤ.ကၠိဖးဒိၣ်လွံၢ်ကြထၢ(ေလးထပ်ေကျ၁င်း)န့ၣ်ပှဲၤကတံာ်မးဒီးပှၤပိာ်မုၣ်အဟံၣ်ဖးထီလၢ၀ၣ်ခံ
ဖျၢၣ်ပှဲၤကတံာ်မးလီၤ.ပမၤလိလံာ်ဖိသၣ်လၢဖိသၣ်အတီၤ,လံာ်နီၢ်ဂံၢ်လံာ်စီဆှံလၢသးပှၢ်အတီၤဒီစူၤညါဒီး
တုၤတၢ်ယီၤထီၣ်န့ၣ်ပလီၤဖးလိာ်ပသးလီၤ.ပှၤတဖၣ်လၢအမၤလိတၢ်တဘျီအံၤအါဂၤကဲက့ၤယ့ၣ်ရူးခရံာ်
အသရၣ်လၢကီၢ်ပသံၣ်,ကီၢ်ဟီကတးကီၢ်တကူၣ်,ကီၢ်ရွ့ၣ်ကၠ့ၣ်, ဒီးကီၢ်တီအူအပူၤလီၤ.
အအံၤတဘျီအံၤပစံးလံလၢတၢ်မုာ်ထီၣ်က့ၤလံသတးဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤကိးမံၤဒဲးသုးအသးဆူညါလီၤ.ဖဲအံၤအ
ကတီၢ်သၣ် ဒူဒုးနဲၣ်ယၤလၢအဲကလံးအလံာ်ခီၣ်ထံးခ့ၣ်,ဘံၣ်စံၣ် ဒီးယတိၢ်န့ၢ်အီၤဒ်န့ၣ်လီၤ.
ဃ.န.၁၈၅၃ဒီး၁၈၅
လဲၤဆူညါခီ-ဆီပိၢ်ခံဆီပနၢ်ခံ”
ဃ.န.၁၈၅၃နံၣ်ဘူးထီၣ်အကတၢၢ်အံၤ,တၢ်ကိးမံၤဒဲးမ့ၢ်တဂၢၢ်တကျၢၤသနာ်က့အဲကလံးအတၢ်ပၢဘၣ်အံၤ
လီၤဂာ်ပှၤသးပှၢ်ဟံးဘၣ်ကဘီအနီၢ်၀ံာ်ခံလီၤ.ဒီးတၢ်သုးအသးဆူညါတခီဒ်ကျဲအသိးလီၤ.မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ပှၤက
ညီအဂီၢ်န့ၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အိၣ်ထီၣ်က့ၤလီၤ.ဆီပိၢ်ခံဆီပနၢ်ခံန့ၣ်မ့ၢ်ပမှံၤပပှၢ်အတၢ်ကတိၤအဘၣ်လီၤ.ခဲက
နံၣ်အံၤကီၢ်ပသံၣ်အတၢ်မၤလိအိၣ်ထီၣ်က့ၤ,ကီၢ်တကူၣ်အတၢ်မၤလိအိၣ်ထီၣ်က့ၤ,တၢ်သးခုအကစီၣ်ဘၣ်
တၢ်စိာ်အီၤဆူကီၢ်ရှွ့ၣ်ကၠ့ၣ်လၢသရၣ်ဟါရံၢ်,သရၣ်မ့ၤစံၣ်ထီၣ်ဆူကစၢၢ်ခိၣ်တီအူဒီးတၢ်သးခုအကစီၣ်အကွဲၤ
သီၣ်ထီၣ်ဒီးတၢ်စံးထီၣ်ပြတၢၤယ့ၣ်ရူးအမံၤဟူထီၣ်သါလီၤ၀ဲဒၣ်လီၤ.
ကီၢ်ပသံၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တၢတဘျီ၁၈၅၃နံၣ်န့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အိၣ်၅၀ဖု,အပျဲၢ်အဘီၣ်အိၣ်၅၀၀၀ဂၤလီၤ.
ကီၢ်တကူၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တၢတဘျီ၁၈၅၃နံၣ်လၢသ့ၣ်ဂ့ၤခိၣ်န့ၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အိၣ်ဘူးဃၣ်ဃၣ်၁၄၆၇
ဂၤလီၤ.တၢ်မၤလိအိၣ်ထီၣ်လၢ၀့ၢ်တကူၣ်ကၠ့မၠ့ၣ်တဲၣ် ဒီးတၢ်မၤသုးအသးဆူည ါတခီလီၤ.
ဃ.န. ၁၈၅၄နံၣ်ဖ့ြဘူၤအါရံၤ၁၅သီကီၢ်ပသံၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီဘၣ်ဖဲကိဆူၣ်န့ၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်
အိၣ်လၢတၢ်သံတၢ်ပှၢ်တၢ်လီၤဆှုလီၤပလံၤတၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်ပယၢၤထီၣ်အသိးအလီၢ်ခံန့ၣ်ဒ်မငါအသိး ၅၀၀၀
ဂၤဃၣ်ဃၣ်လီၤ.
ဃ.န.၁၈၅၃နံၣ်အကတၢၢ်တခီသရၣ်ထွ့ဖိ,သရၣ်နါယၣ်လၢကီၢ်ပသံၣ်ဒီးသရၣ်အဂၤတနီၤလၢကီၢ်တကူၣ်တ
ဖၣ်အတၢ်မၤ၀ံၤဒီးယွၤကိးက့ၤအီၤလီၤ.လၢတၢ်ခဲလၢာ်အပူၤန့ၣ်ပှၤကညီဒ်ပှၤကညီအသိးလၢတၢ်ကီတၢ်ခဲအ
ပူၤန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤလၢယွၤသတးဒီးဟးထီၣ်လၢအလံာ်အလဲၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီးလၢတၢ်မၤအၢမၤနးအီၤအ
ပူၤတုၤလၢအလံၢ်အလဲၢ်အိၣ်ထီၣ်က့ၤဒီးပူၤဖျဲးအဒုၣ်အဒါပံၤယီၤအစုပူၤ,ဒီးလၢတၢ်ခံးကျါဆူတၢ်ကပီၤအပူၤ
လၢသူၣ်လၢသးတခီလီၤ.ဃ.န.၁၈၅၃နံၣ်မ့ၢ်ပှၤကညီအလံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤဒီးအသီခံကြတူၢ်လၢာ်ဘၣ်တၢ်
ပူၣ်နံးဒီးဒုးကဲထီၣ်အီၤတကြတူၢ်ဃီ,ဒီးကဲထီၣ်ပှၤကညီအတၢ်ကပီၤဒုးနဲၣ်ကျဲလၢယ့ၣ်ရူးခရံာ်အမံၤအပူၤ
လီၤ.
ဃ.န.၁၈၅၄နံၣ်မ့ၢ်,သရၣ်မးမးြဘ့းတၣ်ဒီးအဖိမုၣ်တဖၣ်သုးအတၢ်မၤလၢကီၢ်ဘျံးဒီးကီၢ်တ၀ဲၢ်ဆူတနူးဖၠူၣ်ဒီးစံၣ်
တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်လၢပှၤကညီပှိၢ်တဖၣ်အကျါလီၤ.တနံၣ်ဃီအံၤသရၣ်မးမးသိမါသးပှၢ်တုၤလၢကီၢ်ပံၤ
ယီၤအပူၤကီၢ်တ၀ဲၣ်အလီၢ်ခံဒီးသုးအသးဒီးမၤထီၣ်သီဃရံးအတၢ်မၤလၢကီၢ်ဟီကတးအပူၤလီၤ.သရၣ်ဟါရံၢ်
စ့ၢ်ကီးမၤထီၣ်ကစၢ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢကီၢ်ရွ့ၣ်ကၠ့ၣ်အပူၤလီၤ.
အံၤတဘျီအံၤတၢ်ကိးမံၤဒဲးဘၣ်ဃးဒီးပှၤကညီကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်ရဲၣ်လီၤအသးတပူၤဘၣ်တပူၤလၢရၢၢ်ခၢၣ်
ကီၢ်မုၢ်နုာ်တုၤလၢကီၢ်ပသံၣ်,ဟီကတး,ကီၢ်တကူၣ်,ကီၢ်ရွ့ၣ်ကၠ့ၣ်,တီအူတုၤလၢကီၢ်မီၣ်လမၠဲၣ်,တ၀ဲၣ်ဒီးဘျံးလၢ
ကီၢ်တနီသရံၣ်န့ၣ်ခဲလၢာ်လီၤ.ဒ်ပသးပှၢ်စံးအသိး “ဆီပိၢ်ခံဆီပနၢ်ခံ” ဒီးလဲၤသုးဆူညါတခီလီၤ.
ဟံးန့ၢ်အီၤလၢပှၤကညီဒီးအတၢ်ဘၣ်ကိၢ်ဘၣ်ဂီၤလံာ်ပူၤ
http://www.piemmamure.org/2012/01/blog-post_30.html
သရၣ်ဘံးဆၢကတိၤပှၤကညီအကျီာ်မ့ၢ်တလီၤကစီဒီသနာ်က့,ကတိၤ၀ဲဖဲအညီအညီသတးဒီးမိၢ်သးပှၢ်တဖၣ်
အံၤနၢ်ပၢၢ်အိီၤကိးဂၤဒဲးလီၤ.သရၣ်ကတိၤတၢ်ဒီးမိၢ်လၢအံၣ်စရ့လးအကျါတဖၣ်အံၤယံာ်မးမံမ့ၤမံသွၣ် ဒီးကဂဲၤထၢၣ်က့ၤက့ၤဆူအအိၣ်အလိၢ်န့ၣ်ပှၤကညီၤအသးအိၣ်ကွၢ်ထွဲအခံတ၀ံၤထီၣ်ဘၣ်.ပဖံဖး ဒိၣ်အဲၣ်သရၣ်တဂၤအံၤဒ်အအဲၣ်အဖိမုၣ်ဒီးအလံၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.သရၣ်ဘံးဆၢအၢၣ်လီၤဒီးတဲ၀ဲကိးဂီၤကိးဟါ
ဒဲး ဒီးကတိၤတၢ်ဒီးဖံဒီးဘါထုကဖၣ်ယွၤအဂီၢ်လီၤ.
ဖံဖးဒိၣ်အသးပှၢ်အ့နၣ်၈၀လံအဃိ,ဒီးလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤတၢ်ဘှံးတၢ်တီၢ်အသးလၢပဘၣ်ဟး၀့ၤပီၤ
လၢပှၢ်မုၢ်ပူၤဃုလါန့ၣ်ဒီးအဂံၢ်အဘါစၢ်လီၤဒီးဆါထီၣ်လီၤ.ဖံတကတိၤတၢ်လၢအတၢ်ဆါအဂ့ၢ်အါအါဘၣ်.မ့
မ့ၢ်အလံၤကသံၣ်သရၣ်ငူဒုးအီၣ်အကသံၣ်ဒီးကွၢ်အီၤလီၤ.တၢ်ဆါအီၤဒ်ပှၤသးပှၢ်အသိးလီၤ.သရၣ်ဘံးဆၢဟဲ
ကွၢ်အီၤကိးမုၢ်နံၤဒဲးလီၤ.တုၤဖံမံတန့ၢ်အါအါလၢၤဘၣ်ဒီးသရၣ်ဟ့ၣ်လီၤအကသံၣ်ဒီးစံး၀ဲဒၣ်,ယကဒုးမံဖံတ
စဲးလီၤ.ဖံအီသရၣ်အကသံၣ်၀ံၤအိၣ်သကိးဒီးအီၤတတီၤဒိၣ်ဒိၣ်ဒီးမံသပ့ၤဘၣ်အသးဖံမံဒ်န့ၣ်ဃဲးဃဲးလီၤ.ဒီး
လီၤဂာ်အအိၣ်မုာ်ထီၣ်ဖးဒိၣ်လီၤ.မ့ၢ်သနာ်က့ပှၤလၢအကွၢ်အီၤတဖၣ်သ့ၣ်ညါလၢတၢ်အကတၢၢ်န့ၣ်တမ့ၢ်တၢ်
အယံာ်လၢၤဘၣ်.
လၢခံစှၤသီဒီးဖံမံဘၣ်အသးလၢမုၢ်တချုးလီၤနုာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်တုၤလၢဖးဖီမုၢ်ဒီးပၢၢ်ထီၣ်က့ၤ
လီၤ.စံး၀ဲဒၣ်သါထံၣ်က့ၤသါဖိမုၣ်သဒါလၢအသံတၢ်တဘျုးနံၣ်တဂၤသါဖိအဂၤဒီးပှၤတဖၣ်လီၤ.တၢ်အံၤ၀ံၤ
ဒီးဃ့က့ၤအနံၣ်သီဆ့သီ,ခိၣ်ဖၢၣ်ကၠံၣ်,ထံဖံှၣ်တဖၣ်ဒီးမၢအဖိတဖၣ်ဒုးသိးထီၣ်က့ၤအီၤလီၤ.ယမိၢ်လဲၤမၤန့ၢ်ဒီး
ဒုးကူဒုးကၤထီၣ်က့ၤဖံ၀ံၤဒီးအတၢ်မံကဒီး၀ဲဒၣ်လီၤ.လီၤဂာ်အမုာ်ကစီဒီလီၤ.မ့မ့ၢ်တုၤလၢဂီၤတခီဆီအီၣ်ဒီး
ယမိၢ်ဒီးအဒီပုၢ်၀ဲၢ်တဖၣ်ဂဲၤထၢၣ်ဂံာ်ဘုန့ၣ်,လဲၤကွၢ်အဖံလီၤ.မ့မ့ၢ်ဖံမံဒၣ်တၢ်ဒ်အဖိအလံၤတဖၣ်ဒုမံလီၤအီၤ
န့ၣ်ဒီးတတဂဲၤတဟူးဘၣ်.
ယမိၢ်ကိးအီၤဒီးကလၢၢ်ကွၢ်၀ဲဒီးသ့ၣ်ညါလၢအဖံဟးသဒၣ်အဒဲလၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤဒီးက့ၤ
က့ၤဆူအဟံၣ်လၢထးန့ၣ်လီၤ.အဂ့ၢ်ဒ်အံၤမ့ၢ်ယ့ၣ်ရှူးဃရံးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဂၤဒီးဒိးဘျၢအသးလၢကၠူၣ်တၣ်လၢ
ခံယီၤမီပၢတၢ်အစိၤလၢသရၣ်အီၣ်ဖီၣ်အစုပူၤဒ်ပစံးလံတပူၤအသိးန့ၣ်လီၤ.တနံၤသီန့ၣ်လၢမုၢ်ဃ့ၢ်လီၤတခီပ
လဲၤပုာ်မံလီၤအီၤလၢတၢ်သွၣ်ခိၣ်အပူၤလီၤ.လၢခတယံာ်ဘၣ်ဒီးပဖါတံၤအဖိမုၣ်၀ဲၢ်ကိလၢအမိၢ်အိဖျဲၣ်အီၤလၢ
အတလီးဖဲကျဲလၢပဃ့ၢ်တၢ်န့ၣ်သံစ့ၢ်ကီၢ်ဒီးဘၣ်တၢ်ခူၣ်လီၤဃုာ်အီၤဒီးအဖံဖးဒိၣ်လီၤ.ဖဲ၀ဲၢ်ပသံၣ်အပူၤအံၤ,ပ
၀ဲဒၣ်ပဒူၣ်အတၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်,ပဖံဖးဒိၣ်ဒီးပပုၢ်မံလၢပုၢ်မံလၢပှၤဂီၢ်မုၢ်အကျါခံဂၤလီၤ.
ဖဲ၀့ၢ်ပသံၣ်အပူၤအံၤဃိၣ်တဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဘၢၣ်ဖျိအီၤလၢကီၤလၤသုးဖိလၢအဃုကျိၣ်ဧိၤစ့ဧိၤသတးဒီးဃိၣ်အက
ပၤထူၣ်ဖျိမးကိးဖျၢၣ်ဒဲးလီၤ.ဃိၣ်အကရၢၢ်လၢအမၤတရံး၀ဲလၢအီကတဲဒီးပါ်ပဲြတီန့ၣ်,ပ၀ဲဒၣ်တဖၣ်ပစၢပပနၢ်ဖဲ
န့ၣ်ဒီးကဲထီၣ်ပနၢ်အကရၢလီၤ.ဖိကၠံကၠိတဖၣ်အတကစၢ်တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်.ယၤယၤပှၤပှၤပလဲပဟံးန့ၢ်သ့ၣ်
ဘၣ်၀ၣ်ကျိၤဒီးပဖီအီၣ်မ့ၤလီၤ.ပဟံးန့ၢ်ထးဖျၢၣ်သလၢၣ်ထဲစုမုၢ်ဒီးပကျီတဲာ်အီၤဘၢခံပျၢ်သၢပျၢ်ဒီးပမၤနီၣ်တူးလၢ
အီၤလီၤ.ပှၤတအ့ၣ်လိာ်တၢ်နီတဂၤဘၣ်.တၢ်ဂီၤတဖၣ်ဖဲပသးပဒိကၢ်အကိာ်ဒီးဆွၣ်လီၤဃံၤကွံာ်အီၤလီၤ.
ဖဲ၀့ၢ်ပသံၣ်အသရ့ၤထံးအံၤ,ယၤဒီးယဖါတံၢ်,ဒီးသရၣ်ထူသၣ်အပုၢ်ဒီးအဖိဒီးပတံၤသကိးအဂၤခံဂၤ,ခဲလၢာ်ပ၀ဲ
ဃုဂၤပကွၢ်ပနၢ်လါဃုဘ့ၣ်ညါတုၤတၢ်မုာ်ထီၣ်ကွံၤဒီးပှၤက့ၤနီၣ်က့ၤပနၢ်ဆူခိဒီးယၤဒီးယမိၢ်ဒီးယ၀ဲၢ်တဖၣ်ပ
အိၣ်တ့ၢ်လၢ၀့ၢ်ပူၤဒီးမၤလိလံာ်လၢသရၣ်ဘံးဆၢအတၢ်မၤလိအပူၤလီၤ.
ပတုၤလီၤလၢ၀့ၢ်ပသံၣ်အပူၤတယံာ်ဘၣ်မးမးဘံးဆၢဒီးအဖိမုၣ်စၤရါဒီးမးမး၀ါမံးတၢၢ်ဒီးအဖိမုၣ်အဲနၢ်ဒီးမ့ၤရ့ၣ်
(မံၤရ့ၣ်မ့ၢ်မးမးခဲလ့ၣ်)တဖၣ်ဟဲတုၤဒီးတၢ်လီၤလးကဒီးတဘျီလၢပှၤကညီတဖၣ်ထံၣ်ဘၣ်ပှၤ၀ါမုၣ်ဒီးပှၤ၀ါဖိတ
ဖၣ်အံၤလီၤ.မးမးဘံးဆၢကတိၤပှၤကညီကျိာ်ဘၣ်ကဒီးတသးဒီးပှၤပိာ်မုၣ်ဒ်ယဖံဒီးအဂၤတဖၣ်လဲၤအိၣ်သ
ကိးအီၤကိးနံၤဒဲး ဒီး ဒိကနၣ်မးမးအတၢ်ကတိၤသဆၣ်ထီၣ်တဖၣ်လီၤ.
ဖဲပအိၣ်လၢ၀့ၢ်ပသံၣ်အပူၤလၢဃ.န.၁၈၅၂နံၣ်အကနတၢၢ်ဒီး၁၈၅၃နံၣ်အခီၣ်ထံးဒံးန့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်ပှၤကညီ
ဘါယွၤဖိမ့ၢ်ဂ့ၤတဘါယွၤဖိမ့ၢ်ဂ့ၤဟဲက့ၤလီၤဆူ၀့ၢ်ပူၤဒီးခီဆူထံကျိ၀့ၢ်အ၀ၢ်ဘးခီန့ၣ်ကိးမုၢ်နံၤဒဲးလီၤ.ပှၤတ
ဖၣ်အံၤဘၣ်ကိၢ်ဘၣ်ဂီၤဒ်ပ၀ဲအသိးလၢပံၤယီၤမၤအၢမၤသီအီၤဒီးဒွဲၣ်ထီၣ်ကွံာ်အဟံၣ်အဃီန့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်တုၤ
ပှၤအဲကလံးဖိကိးသြတီထီၣ်တၢ်လၢအကဟံးန့ၢ်ကွံာ်ကီၢ်ပံၤယီၤလာ်ခီ,ပသံၣ်,ဟၣ်သၣ်၀တံၣ်,ပကိ,မိၣ်တ
မး,ဟီကတး,ပျ့ၣ်,သယဲးမၠိး,တီအူ,ဖၣ်ပူၣ်,ရွ့ၣ်ကၠ့ၣ်လၢလါယနူၤအါရံၤဃ.န.၁၈၅၃နံၣ်န့ၣ်ဒီးလၢခံတခီတၢ်
ဟူးတၢ်ဂဲၤဒ်တမျိၤတမျာ်တဖၣ်အိၣ် ဒံးသနာ်က့တၢ်မုာ်ထီၣ်က့ၤဆူညါတခီပှီၢ်ပှီၢ်လီၤ.
တၢ်စူၤလီၤတခီ၀့ၢ်ပသံၣ်အတၢ်မၤလိဘၣ်တၢ်အိးထီၣ်အီၤဒီးပှၤမၤလိတၢ်သကိးသးပှၢ်,ဒ်စကီၤထူသၣ်,သရၣ်
ဖိခွ့ၣ်,သရၣ်မၠးခဲ,သရၣ်ထိၣ်လိၤ,သရၣ်ထွ့ဖိ,သရၣ်မီၣ်ယ့ၣ်,တဖၣ်ပှၤဖိၣ်သၣ်ခွါဒ်ဒံၣ်လူ,၀ဲးတါ,သၣ်ဒွ့,မၠးယၣ်,
ရွ့ၣ်ညိၣ်,စီၤတ့,ဖူကီၣ်,သၣ်ရံၣ်,နးမံ,ကျဲးဖိ,လူၣ်တူး,မၠးစိၣ်,ကၠီးခဲ,ကိၣ်ဒွ့း,ရွ့ၣ်လဲ,ဖီၣ်ကၠၣ်,ဒီးပှၤဂၤတဖၣ်တ
ဘျုးဂၤလီၤ.ပိာ်မုၣ်တဖၣ်,သရၣ်မၠးကၠီၣ်အဖိမုၣ်နီၢ်လ့ၣ်အီၣ်,သရၣ်မိၣ်ယ့ၣ်အဖိမုၣ်,နီၢ်အူ,နီၢ်ပှဲၤဒီးအဂၤတဖၣ်
တဘျုးဂၤလီၤ.ကၠိဖးဒိၣ်လွံၢ်ကြထၢ(ေလးထပ်ေကျ၁င်း)န့ၣ်ပှဲၤကတံာ်မးဒီးပှၤပိာ်မုၣ်အဟံၣ်ဖးထီလၢ၀ၣ်ခံ
ဖျၢၣ်ပှဲၤကတံာ်မးလီၤ.ပမၤလိလံာ်ဖိသၣ်လၢဖိသၣ်အတီၤ,လံာ်နီၢ်ဂံၢ်လံာ်စီဆှံလၢသးပှၢ်အတီၤဒီစူၤညါဒီး
တုၤတၢ်ယီၤထီၣ်န့ၣ်ပလီၤဖးလိာ်ပသးလီၤ.ပှၤတဖၣ်လၢအမၤလိတၢ်တဘျီအံၤအါဂၤကဲက့ၤယ့ၣ်ရူးခရံာ်
အသရၣ်လၢကီၢ်ပသံၣ်,ကီၢ်ဟီကတးကီၢ်တကူၣ်,ကီၢ်ရွ့ၣ်ကၠ့ၣ်, ဒီးကီၢ်တီအူအပူၤလီၤ.
အအံၤတဘျီအံၤပစံးလံလၢတၢ်မုာ်ထီၣ်က့ၤလံသတးဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤကိးမံၤဒဲးသုးအသးဆူညါလီၤ.ဖဲအံၤအ
ကတီၢ်သၣ် ဒူဒုးနဲၣ်ယၤလၢအဲကလံးအလံာ်ခီၣ်ထံးခ့ၣ်,ဘံၣ်စံၣ် ဒီးယတိၢ်န့ၢ်အီၤဒ်န့ၣ်လီၤ.
ဃ.န.၁၈၅၃ဒီး၁၈၅
လဲၤဆူညါခီ-ဆီပိၢ်ခံဆီပနၢ်ခံ”
ဃ.န.၁၈၅၃နံၣ်ဘူးထီၣ်အကတၢၢ်အံၤ,တၢ်ကိးမံၤဒဲးမ့ၢ်တဂၢၢ်တကျၢၤသနာ်က့အဲကလံးအတၢ်ပၢဘၣ်အံၤ
လီၤဂာ်ပှၤသးပှၢ်ဟံးဘၣ်ကဘီအနီၢ်၀ံာ်ခံလီၤ.ဒီးတၢ်သုးအသးဆူညါတခီဒ်ကျဲအသိးလီၤ.မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ပှၤက
ညီအဂီၢ်န့ၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အိၣ်ထီၣ်က့ၤလီၤ.ဆီပိၢ်ခံဆီပနၢ်ခံန့ၣ်မ့ၢ်ပမှံၤပပှၢ်အတၢ်ကတိၤအဘၣ်လီၤ.ခဲက
နံၣ်အံၤကီၢ်ပသံၣ်အတၢ်မၤလိအိၣ်ထီၣ်က့ၤ,ကီၢ်တကူၣ်အတၢ်မၤလိအိၣ်ထီၣ်က့ၤ,တၢ်သးခုအကစီၣ်ဘၣ်
တၢ်စိာ်အီၤဆူကီၢ်ရှွ့ၣ်ကၠ့ၣ်လၢသရၣ်ဟါရံၢ်,သရၣ်မ့ၤစံၣ်ထီၣ်ဆူကစၢၢ်ခိၣ်တီအူဒီးတၢ်သးခုအကစီၣ်အကွဲၤ
သီၣ်ထီၣ်ဒီးတၢ်စံးထီၣ်ပြတၢၤယ့ၣ်ရူးအမံၤဟူထီၣ်သါလီၤ၀ဲဒၣ်လီၤ.
ကီၢ်ပသံၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တၢတဘျီ၁၈၅၃နံၣ်န့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အိၣ်၅၀ဖု,အပျဲၢ်အဘီၣ်အိၣ်၅၀၀၀ဂၤလီၤ.
ကီၢ်တကူၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တၢတဘျီ၁၈၅၃နံၣ်လၢသ့ၣ်ဂ့ၤခိၣ်န့ၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အိၣ်ဘူးဃၣ်ဃၣ်၁၄၆၇
ဂၤလီၤ.တၢ်မၤလိအိၣ်ထီၣ်လၢ၀့ၢ်တကူၣ်ကၠ့မၠ့ၣ်တဲၣ် ဒီးတၢ်မၤသုးအသးဆူည ါတခီလီၤ.
ဃ.န. ၁၈၅၄နံၣ်ဖ့ြဘူၤအါရံၤ၁၅သီကီၢ်ပသံၣ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီဘၣ်ဖဲကိဆူၣ်န့ၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်
အိၣ်လၢတၢ်သံတၢ်ပှၢ်တၢ်လီၤဆှုလီၤပလံၤတၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်ပယၢၤထီၣ်အသိးအလီၢ်ခံန့ၣ်ဒ်မငါအသိး ၅၀၀၀
ဂၤဃၣ်ဃၣ်လီၤ.
ဃ.န.၁၈၅၃နံၣ်အကတၢၢ်တခီသရၣ်ထွ့ဖိ,သရၣ်နါယၣ်လၢကီၢ်ပသံၣ်ဒီးသရၣ်အဂၤတနီၤလၢကီၢ်တကူၣ်တ
ဖၣ်အတၢ်မၤ၀ံၤဒီးယွၤကိးက့ၤအီၤလီၤ.လၢတၢ်ခဲလၢာ်အပူၤန့ၣ်ပှၤကညီဒ်ပှၤကညီအသိးလၢတၢ်ကီတၢ်ခဲအ
ပူၤန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤလၢယွၤသတးဒီးဟးထီၣ်လၢအလံာ်အလဲၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီးလၢတၢ်မၤအၢမၤနးအီၤအ
ပူၤတုၤလၢအလံၢ်အလဲၢ်အိၣ်ထီၣ်က့ၤဒီးပူၤဖျဲးအဒုၣ်အဒါပံၤယီၤအစုပူၤ,ဒီးလၢတၢ်ခံးကျါဆူတၢ်ကပီၤအပူၤ
လၢသူၣ်လၢသးတခီလီၤ.ဃ.န.၁၈၅၃နံၣ်မ့ၢ်ပှၤကညီအလံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤဒီးအသီခံကြတူၢ်လၢာ်ဘၣ်တၢ်
ပူၣ်နံးဒီးဒုးကဲထီၣ်အီၤတကြတူၢ်ဃီ,ဒီးကဲထီၣ်ပှၤကညီအတၢ်ကပီၤဒုးနဲၣ်ကျဲလၢယ့ၣ်ရူးခရံာ်အမံၤအပူၤ
လီၤ.
ဃ.န.၁၈၅၄နံၣ်မ့ၢ်,သရၣ်မးမးြဘ့းတၣ်ဒီးအဖိမုၣ်တဖၣ်သုးအတၢ်မၤလၢကီၢ်ဘျံးဒီးကီၢ်တ၀ဲၢ်ဆူတနူးဖၠူၣ်ဒီးစံၣ်
တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်လၢပှၤကညီပှိၢ်တဖၣ်အကျါလီၤ.တနံၣ်ဃီအံၤသရၣ်မးမးသိမါသးပှၢ်တုၤလၢကီၢ်ပံၤ
ယီၤအပူၤကီၢ်တ၀ဲၣ်အလီၢ်ခံဒီးသုးအသးဒီးမၤထီၣ်သီဃရံးအတၢ်မၤလၢကီၢ်ဟီကတးအပူၤလီၤ.သရၣ်ဟါရံၢ်
စ့ၢ်ကီးမၤထီၣ်ကစၢ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢကီၢ်ရွ့ၣ်ကၠ့ၣ်အပူၤလီၤ.
အံၤတဘျီအံၤတၢ်ကိးမံၤဒဲးဘၣ်ဃးဒီးပှၤကညီကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်ရဲၣ်လီၤအသးတပူၤဘၣ်တပူၤလၢရၢၢ်ခၢၣ်
ကီၢ်မုၢ်နုာ်တုၤလၢကီၢ်ပသံၣ်,ဟီကတး,ကီၢ်တကူၣ်,ကီၢ်ရွ့ၣ်ကၠ့ၣ်,တီအူတုၤလၢကီၢ်မီၣ်လမၠဲၣ်,တ၀ဲၣ်ဒီးဘျံးလၢ
ကီၢ်တနီသရံၣ်န့ၣ်ခဲလၢာ်လီၤ.ဒ်ပသးပှၢ်စံးအသိး “ဆီပိၢ်ခံဆီပနၢ်ခံ” ဒီးလဲၤသုးဆူညါတခီလီၤ.
ဟံးန့ၢ်အီၤလၢပှၤကညီဒီးအတၢ်ဘၣ်ကိၢ်ဘၣ်ဂီၤလံာ်ပူၤ
http://www.piemmamure.org/2012/01/blog-post_30.html
Post a Comment
ပှၤတဂၤလၢ်လၢ် မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်၀ဲ ခီမဲၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ကွဲးပဲာ်ထံနီၤဖးတၢ်တမံၤမံၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤအဖီခိၣ် မ့ၢ်ဂ့ၤ ဟ့ၣ်ခီမဲၣ် ဒီး ပဲာ်ထံနီၤဖးသ့လီၤ. လၢနဂီၢ် ခီမဲၣ်လီၢ် လီၤဟိအိၣ်ထီဘိဒီးတူၢ်လိာ်နတၢ် ပဲာ်ထံနီၤဖးဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်လီၤ.