တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်

(က)ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်
ဖဲတၢ်ဂုၤက့ၤအ့စ့ၣ်အလီၢ်ခံကီၢ်သူလ့ၤ၀့ၢ်ခိၣ်လီၢ်ခၢၣ်သးန့ၣ်ဘၣ်တၢ်သုးအီၤဆူတီအူန့ၣ်လီၤ. ဖဲ၁၉၄၉နံၣ်လါ
ယူၤ ၁၄သီ န့ၣ်တၢ်ကိးကီၢ်သူလ့ၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲတီအူလၢတၢ်ကဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်မ့ၢ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်ဒီးတၢ်ဃုထၢထီၣ်ကိတိာ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်တၢ်ဃုထၢ
အီၤန့ၣ်လီၤ.အခီၣ်ထံးတၢ်ဃုထၢကိးထီၣ်ပှၤ (၁၂)ဂၤအမံၤ၀ံၤဒီးလၢပှၤ (၁၂)ဂၤအံၤအကျါတၢ်ဖီၣ်တၢ်ဖးလၢ
ကိတိာ် (၈)ဂၤအဂီၢ်ဒီးပှၤန့ၢ်တၢ်ဖးအါကတၢၢ်မ့ၣ်အူလးဖ့ၣ်လၢဒူသထူၣ်တခီဘၣ်ဆၣ်တုၤတၢ်ကျဲၤလီၢ်ကိတိာ်
အလီၢ်န့ၣ်စီၤဘးအူကၠံဒ်အမ့ၢ် KNU ကရၢ, ကရၢခိၣ်အသိးတၢ်ဟ့ၣ်အီၤလၢကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်လၢအဘၣ်တၢ်ဃုထၢအီၤတဖၣ်မ့ၢ်၀ဲ.

(၁)ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် စီၤဘးအူကၠံ (လခသ)
(၂)ထံဂုၤကီၢ်ဂၤကိတိာ် အူလးဖ့ၣ် (ဒူသထူၣ်)
(၃)ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤကိတိာ် စီၤဖိမီၣ် (ညီၣ်လ့ပ့ၣ်)
(၄)တၢ်ဒီသဒၢကိတိာ် ကီၢ်ကစၢ်ရွ့ၣ်လ့ (တီအူ)
(၅)ကျိၣ်စ့၀ဲၤကျိၤကိတိာ် ကီၢ်ကစၢ်တူရၣ်အူ (တီအူ)
(၆)သ့ၣ်ပှၢ်ဒီးစံာ်ပှဲၤကိတိာ် စီၤစ့ၣ်တ့ၣ် (တီအူ)
(၇)တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ကိတိာ် ပဒိၣ်ဘးထူ (တီအူ)
(၈)တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤဒီး၀ံစိာ်တီဆှၢကိတိာ် စီၤကၠီနစၢၣ်တၢၢ်မ့ၣ် (တီအူ)
တီၢ်နီၣ်-လၢခံတစဲးကီၢ်ကစၢ်ရွ့ၣ်လ့ဖီၣ်ထီၣ်က့ၤတီအူသုးက့ခိၣ်ဒီးသုးခိၣ်ကျၢၢ်မ့မီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်ဒီသဒၢ၀ဲၤ
ကျိၤတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.

မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တနံၤထံဂုၤကီၢ်ဂၤတၢ်ရၤလီၤတၢ်ကလုၢ်လၢကလံၤကျါသန့ (BBC) ကီၢ်အ့့ဒယၣ်
(All India Radio) ကီၢ်ပၣ်ကံးစတၣ် (Pakistan) အီစြထ့လယၣ် (Australia) တဖၣ်ပာ်ဖျါထီယတၢ်
ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်တၢ်ြပၢတၢ်ြပးဒီး ထံဂုၤကီၢ်ဂၤအတၢ်ပရၢပစၢၢ်တဖၣ်လၢ ကီၢ်တဘျုးဘ့ၣ်
ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ၁၉၅၁နံၣ ် (KGB) အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ်အၢၣ်လီၤစံၣ်ညီၣ်၀ဲလၢလါ
ယူၤ(၁၄)သီမုၢ်တနံၤလၢတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်န့ၣ်တၢ်ကပာ်ကဲအီၤဒ်ကီၢ်သူလ့ၤမုၢ်နံၤန့ၣ်လီၤ. မုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တနံၤတၢ်ဘိးဘၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲဒၣ်လၢကီၢ်သူလ့ၤအသုးဖိသံၣ်ဖိပှၤစိာ်စုက၀ဲၤတဖၣ်ခဲလၢာ််တၢ်ဒုးကဲ
ထီၣ်အီၤလၢ ကီၢ်သူလ့ၤသုးမုၢ်ဒိၣ် (KAF) (Kaw ThooLei Aremed Froce) သုးခိၣ်ကျၢၢ်မ့ၢ်၀ဲမ့မီၣ်
(General Min Maung) န့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ ်KNDOအခါတၢ်နီၤလီၤသုးဟီၣ်က၀ီၤ (Zone) တဖၣ်ကမ့ၢ်က့ၤသုးက့တခါဘၣ်တခါဒီးမုၢ်
ထီၣ်တခီသုးက့အိၣ်၀ဲကရ့ၣ်နံၣ်သုးက့,ချၢၣ်လွံၢ်ထူၣ်သုးက့,တီအူသုးက့,ဒူသထူၣ်သုးက့,ဒီးမီၣ်လမၠဲၣ်သုးက့တ
ဖၣ်န့ၣ်လီၤ.မ့မ့ၢ်ထံထၣ်စွ့တခီတၢ်ဟ့ၣ်အခွဲးလီၤဆီလၢကကွၢ်ပၢလီၤအသးဒၣ်၀ဲလၢကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်အတၢ်ြပၢ
တၢ်ြပးအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.

(ခ)ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢ
ကီၢ်သူလ့ၤပဒိၣ်လၢဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤဖဲ (၁၉၄၉) နံၣ်လါယူၤ (၁၄)သီ န့ၣ်မၤဘၣ်တၢ်ထဲ (၃)လါဧိၤ
ဒီးဖဲ(၁၉၄၉)နံၣ်လါစဲပထ့ဘၢၣ်(၂၀)သီန့ၣ်တၢ်မၤအီၤဒ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ပၢကိး၀ဲလၢ(CAS)(K)
ဒ် (CAS)(B) ဖဲအဲးကလံးဟဲနုာ်ဒီးဒုးန့ၢ်သီက့ၤကီၢ်ပယီၤအခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်တခီ
မ့ၢ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဒုးဆၢကတီၢ်ပတၢ်ဒုးတနၢၤတၢ်ဒံးဘၣ်ဒီးပပာ်လီၤတၢ်ြပၢတၢ်ြပးဒ်ထံကီၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤအသိးတ
သ့ဘၣ်အဃိ,ပဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢသုး ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးတၢ်ပၢလၢကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မၤနၢၤချ့ချ့န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးတၢ်ပၢအတၢ်ပိာ်ထွဲ
တုၤမ့ၢ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးတၢ်ပၢတၢ်ြပး၀ံၤတၢ်ထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ် (Standing Order) လၢဖဲတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဒုး
အဆၢကတီၢ်တၢ်တဘၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ကရၢကရိနီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကလုၢ်အံၤအဃိကညီဒီက
လုာ်ညါန့ၣ်တၢ်ကရၢကရိတအိၣ်လၢၤဒီးတၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲတအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.​ သုးတၢ်ပၢတၢ်ြပးလၢအပာ်
လီၤအံၤန့ၣ်ဟံးန့ၢ်လၢအဲကလံးအတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးတၢ်ပၢဖဲအဟဲက့ၤနုာ်လီၤသီကီၢ်ပယီၤဖဲအဒုးဟးထီၣ်
ယပၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.တၢ်အံၤတဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့လိာ်အသးဒီးကညီတဖၣ်အတၢ်ဒုးထီဒါပှၤပယီၤဖိလၢအမ့ၢ်ပှၤထံ
လီၢ်ကီၢ်ပူၤဖိသကိးသကိးဘၣ်ဒီးတမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ဘျိးဘၣ်ဒါဒီးတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်စိကမီၤအိၣ်လၢ
သုးသံၣ်အစုပူၤထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်တန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်နီတမံၤဒီးတၢ်အံၤဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးမီၤစိရိၤ,သုးစီၤပၤသ
နူသုးခိၣ်သုးနၢ်အါဂၤဒ်အန့ၢ်စိန့ၣ်ကမီၤလၢအကစၢ်ဒၣ်၀ဲအဘျုးအဂီၢ်မၤကီမၤခဲကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. သုးတၢ်ပၢခဲလၢာ်အဖီခိၣ်အိၣ်ဒီးသုးခိၣ်ကျၢၢ်ဒီးကီၢ်ခိၣ်သနာ်က့ပှၤဖီၣ်ပျံၤဒီးသုးကျဲၤတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကလုၢ်လၢတၢ်
ဒုးတၢ်ယၤဒီးတၢ်ပၢတၢ်ြပးခဲလၢာ်မ့ၢ်သုးရွဲၣ် (MilitarySecretary) လၢဖဲန့ၣ်အခါမ့ၢ်သုးခိၣ်စီလိၣ်န့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်ဂ့ၢ်အဖီခိၣ်တၢ်ကလုၢ်ကပုာ်အဃိတၢ်တလဲၤထီၣ်လဲၤထီတၢ်ဂုၤက့ၤအခံသုးခိၣ်သုးနၢ်လၢအဒိၣ်စိတဖၣ်
ကွၢ်ဒၣ်ထဲအကစၢ်အဘျုးတနီၤတကနၣ်တၢ်ဒုးတၢ်ယၤကဲာ်ဆိးဘၣ့်ပှၤပၢတၢ်ြပးတၢ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးကွၢ်အ
ဘျုးတနီၤထံၣ်ဆံးသုးလၢတၢ်ဖီခိၣ်တဖၣ်တနီၤ,တနီၤပျံၤဘၣ်သုးတနီၤတၢ်ဒ်အံၤသိးတဖၣ်အဃိဒုၣ်ဒါထီၣ်ဒုး
ကဒါက့ၤတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတဖၣ်ဒီးမၤန့ၢ်က့ၤ၀ဲညီကဒၣ်န့ၣ်လီၤ.သုးခိၣ်သုးနၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤပှၤမၤတၢ်လၢပၢြပးတခီမ့ၢ်ဂ့ၤ
အါဂၤဟးသဒၣ်ကွံာ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢကွၢ်ကဒါက့ၤအဘူးအလဲမၤန့ၢ်က့ၤအတၢ်မၤလၢဒုၣ်ဒါအဖီလာ်ဟးသဒၣ်တၢ်
ပၢၢ်ဆၢဒီးတနီၤထီဒါက့ၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ(၁၉၅၀)နံၣ်လါမးရှး(၁၇)သီန့ၣ်ဒုၣ်ဒါထီၣ်မၤန့ၢ်က့ၤတီအူလၢအမ့ၢ်ကီၢ်သူလ့ၤ၀့ၢ်ခိၣ်ဒီးကညီတဖၣ်ဘၣ်တၢ်
ပာ်တ့ၢ်ပရဲလိာ်ကျိမုၢ်နုာ်တကပၤခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤအဂီၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢခူလၢ၀့ၢ်လၢလ့ၣ်မ့ၣ်
အူကျဲတဖၣ်ဒီးဘၣ်နုာ်လီၤဆူပှၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.​ လၢထံထၣ်စွ့တကပၤန့ၣ်ဒ်ကီၢ်သူလ့ၤလီၢ်ခၢၣ်သးဟ့ၣ်လီၤအီၤ
တၢ်အခွဲးလီၤဆီအသိးဖဲ(၁၉၅၀)နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ၁၇သီန့ၣ်ကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲယွၣ်သၣ်ကူဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢၣ်
ပီၣ်တၢၣ်ပီသကိးတၢ်ဘၣ်ဃးတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကဒါက့ၤKNUကရၢဒီးမါဘးဇၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤဒ်ကရၢခိၣ်
အသိးန့ၣ်လီၤ. KNUကရၢဘၣ်တၢ်ဒုးကဲထီၣ်အီၤလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢအခီၣ်တဃာ်,အပျိၢ်ဃံ,ကညီကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်
ဖိတဖၣ်အသးဆူၣ်ထီၣ်က့ၤလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢအပူၤန့ၣ်လီၤ.ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့လၢတၢ်ပၢတၢ်ြပးတခီတၢ်ပာ်ဃာ်ဒ်
သုးတၢ်ပၢဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤတလဲၤအသးဂ့ၤဂ့ၤထဲသိးတၢ်တိာ်ပာ်အိၣ်အသိးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.


(ဂ)စီၤဘးအူကၠံအတၢ်ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ
ဖဲတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးတၢ်ပၢတၢ်ြပးအခါန့ၣ်စီၤဘးအူကၠံမ့ၢ်ကီၢ်ခိၣ်တဂၤသနာ်က့သုးဟံးန့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤခဲ
လၢာ်အဃိအ၀ဲမၤတၢ်တသ့ကဲာ်ဆိးဘၣ်.KNUလီၢ်ခၢၣ်သးခိၣ်နၢ်လၢအမၤသကိးက့ၤတၢ်ဒီးအီၤလၢညါတဖၣ်
တအိၣ်ဘူးဒီးအီၤလၢတၢ်တၢၣ်ပီၣ်တၢၣ်ပီသကိးအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်.အဃိဖဲဒုၣ်ဒါမၤန့ၢ်က့ၤကီၢ်သူလ့ၤ၀့ၢ်ခိၣ်တီအူ
အခါကီၢ်သူလ့ၤဘၣ်ပာ်တ့ၢ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲဒီးတၢ်လီၢ်လၢပရဲလိာ်ကျိကျဲမုၢ်နုာ်အခါအ၀ဲမၤလိာ်သကိးလၢအမၤ
သကိးတ့ၢ်တၢ်ဒီးအီၤKNUလ.ခ.သခိၣ်နၢ်တဖၣ်လၢအအိၣ်လၢထံထၣ်စွ့အကျါကဟဲက့ၤထီၣ်ဆူမုၢ်ထီၣ်ဒီးမၤ
သကိးတၢ်ဒီးအီၤတဂၤဂၤန့ၣ်လီၤ.လၢတၢ်အံၤအဂီၢ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်ကဟဲထီၣ်ဆူမုၢ်ထီၣ်လၢ
တၢ်မၤစၢၤကီၢ်ခိၣ်​ စီၤဘးအူကၠံအဂီၢ်ဒီးတၢ်ဃုထၢထီၣ်က့ၤ​ ကီၢ်ခိၣ်မါဘးဇၣ်လၢထံထၣ်စွ့သုးခိၣ်စဲခ့ၣ်အလီၢ်
န့ၣ်လီၤ.​ တုၤမ့ၢ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်ဟဲက့ၤထီၣ်ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ်သုးခိၣ်ရီလ့ၣ်(ထံထၣ်စွ့)သရၣ်တီၣ်ယ့ၣ်,စ
ကီၤလၢၢ်တီတဖၣ်လီၤ.

ဒ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအိၣ်၀ဲအသိးကီၢ်ခိၣ်စီၤဘးအူကၠံဒီးသုးခိၣ်ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်လဲၤလီၤဆူမီၣ်လမၠဲၣ်တကပၤလၢတၢ်က
ရၢကရိထိီၣ်​ KNU​ အဂီၢ်ဒီးတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.​ တၢ်စူၤဒိၣ်မးဒီးထံဒိၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤတုၤဖဲတၢ်ြကဲၢ်သ၀ီဒီးကလဲၤဆူညါန့ၣ်တၢ်စူၤဒီးထံဒိၣ်အဃိခိၣ်နၢ်ဒီးသ၀ီဖိဖဲန့ၣ်ြတီအ၀ဲသ့ၣ်မၢအ
တၢ်အိၣ်ခိးဒံးသနာ်က့အ၀ဲသ့ၣ်လဲၤ၀ဲန့ၣ်လီၤ.လါအီကူး(၁၂)သီဂီၤခီန့ၣ်ဒုၣ်ဒါခးအ၀ဲသ့ၣ်ဒီးဖဲန့ၣ်အ၀ဲသ့ၣ်အပှၤ
အိၣ်စှၤဂၤဘၣ်ဆၣ်အ၀ဲသ့ၣ်တဟ့ၣ်ရှူဘၣ်မ့မ့ၢ်တခီအ၀ဲသ့ၣ်ခီၣ်ဆၢက့ၤတုၤဒါဒူဒူတုၤအသးသမူဟးထီၣ်ကွံာ်
တစုလီၤ.စီၤဘးအူကၠံ,သုးခိၣ်ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်ဒီးအသကိးတဖၣ်သံ၀ဲဒ်ပှၤဒူပှၤဃိၤနီၢ်နီၢ်အသးိအဃိဖဲဲ​ KGB​ အတၢ်
အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲ(၁၉၅၁)နံၣ်လါအ့ြဖ့ၣ်အပူၤတၢ်အၢၣ်လီၤစံၣ်ညီၣ်၀ဲလၢလါအီကူူး(၁၂)သီကမ့ၢ်ကညီဒီကလုာ်ပှၤဒူပှၤ
ဃိၤအမုၢ်နံၤဒီးတၢ်မၤလၤကပီၤမုၢ်နံၤန့ၣ်တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်လီၤ.


(ဃ)ထံထၣ်စွ့ဒီးကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢကျဲခံဘိတဘိ
ဒ်လီၢ်ခၢၣ်သးလၢတီအူဟ့ၣ်အခွဲးအယာ်လၢထံထၣ်စွ့ကအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့လၢကမၤဒၣ်အတၢ်ဒၣ်၀ဲလၢတၢ်က
ရၢကရိထီၣ်သုးဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်တနီၤန့ၣ်လီၤ.ဒ်အန့ၢ်အခွဲးအယာ်အသိးဖဲ၁၉၄၉နံၣ်လါယူၤအလၢာ်ဃၣ်
ဃၣ်န့ၣ်အိၣ်ဖှိၣ်၀ဲဖဲညီၣ်တူလၢတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ထံထၣ်စွ့သုးခီဒီးတၢ်နီၤဖးလီၤသုးဟီၣ်က၀ီၤဃုထၢထီၣ်သုးခိၣ်
နၢ်တဖၣ် ဒ်အဖီလာ်အသိးအံၤန့ၣ်လီၤ.

(၁)ထံထၣ်စွ့သုးက့-၁ သုးက့ခိၣ်ကီၢ်ထူ-ကၠီၣ်မၠးသါ
(၂)ထံထၣ်စွ့သုးက့-၂ သုးခိၣ်စီၤကၠဲး
(၃)ထံထၣ်စွ့သုးက့-၃ သုးက့ခိၣ်စီၤသ့အီၣ်
(၄)ထံထၣ်စွ့သုးက့-၄ သုးက့ခိၣ်စီၤဘးသီၣ်
(၅)ထံထၣ်စွ့သုးက့-၅ သုးက့ခိၣ်စီၤအီၣ်စ့ၣ်(ထိးမဲပၢ်)

ဖဲ၁၉၅၀နံၣ်လါမးရှးအလၢာ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်ထံထၣ်စွ့သုးက့(၆)တၢၢ်ကွဲၤသုးက့,တၢ်နၢမူသုးက့,သုးခိၣ်သုးနၢ်တ
ဖၣ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢတၢ်ကပာ်ဖှိၣ်က့ၤအသုးက့တက့ဃီဒီးတၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်​ တၢၢ်ကွဲၤဒီးတၢ်နၢမူသုးက့ဒ်​ (၁)
အသိးခဲလၢာ်ဒီးသုးက့ခိၣ်မ့ၢ်ကီၢ်ထူန့ၣ်လီၤ.ဖဲ၁၉၅၁နံၣ်စးထီၣ်သီန့ၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးက့(၁)လၢပကိရိမးတၢ်
လီၢ်တုၤလၢ(လှိုင်)ကျိ,သုးရ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်၀ဲသုးရ့ၣ်(၁၇)လၢသၣ်ယၣ်၀တံၣ်ကလံၤထံး,သုးရ့ၣ်(၂၂)လၢသုးခိၣ်စံဖလံ
အကစၢ်ကရၢကရိဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲဖဲကညီသုးရ့ၣ်(၂) လီၤမုၢ်ြပံြပါ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ဒီးသုးက့ခိၣ်မ့ၢ်စ့ဖလ့န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ၁၉၅၂နံၣ်လါမ့ၤထီၣ်သီတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးက့(၇)သုးက့ခိၣ်မ့ၢ်သုးခိၣ်မၠိးခၠံးန့ၣ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်ကီၢ်သူလ့ၤသုးတၢ်
ပၢဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်သီဒီးထံထၣ်စွ့တူၢ်လိာ်မၤကွၢ်၀ဲသနာ်က့လၢတၢ်ကရၢကရိထီၣ်က့ၤKNUကရၢအဂီၢ်မါဘး
ဇၣ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲ၀ဲဒီးကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲရွ့ၣ်သၣ်ကူဘၣ်ဃးကၠီကူကီၢ်ဆၣ်ပသံၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ဖဲ၁၉၅၂နံၣ်လါယနူၤအါရံၤ
(၁၅)သီဒီးခၢၣ်စးလၢကီၢ်ရ့ၣ်ခဲလၢာ်ဟဲထီၣ်၀ဲဃူဃူဖိးဖိးခဲလၢာ်(၂၀၀)ဂၤဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အၢၣ်လီၤလၢ
တၢ်ကဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤKNUကရၢဒီးဖဲန့ၣ်မါဘးဇၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢKNUကရၢခိၣ်န့ၣ်လီၤ.ဖဲသုးခိၣ်
ကျၢၢ်စဲခ့ၣ်က့ၤထီၣ်ဆူမုၢ်ထီၣ်အခါမါဘးဇၣ်ဖီၣ်ထီၣ်က့ၤသုးခိၣ်ကျၢၢ်တၢ်မၤဒီးလၢခံတၢ်ဃုထၢထီၣ်က့ၤပဒိၣ်စ့မိၣ်
လၢထံထၣ်စွ့သုးခိၣ်ကျၢၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ၁၉၅၂နံၣ်တၢ်ကိၢ်ခါဆၢကတီၢ ်KGBအၢၣ်လီၤစံၣ်ညီၣ်၀ဲလၢမုၢ်ထီၣ်ကီၢ်ခီဒီးထံထၣ်စွ့ကီၢ်ခီကဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးခီ
(၂)ခီစုာ်စုာ်အသိးလၢထံထၣ်စွ့သုးခီ(၁)ဒီးဖဲန့ၣ်သုးခီခိၣ်မ့ၢ်၀ဲသုးခိၣ်ကၠီၣ်မၠးသါဒီးသုးက့(၂),သုးက့(၆),သုးက့(၅)
တဖၣ်ကဲထီၣ်သုးခီ(၂)ဒီးဖဲန့ၣ်သုးခိၣ်ကျၢၢ်မ့ၢ်၀ဲဘိၣ်ပူးန့ၣ်လီၤ.သုးခိၣ်သုးနၢ်အါဂၤလၢကလံၤထံးတကပၤတုၤ
လၢသုးခီခိၣ်ဒၣ်လဲာ်မ့ၢ်သုးစီၤပၤဖိတဖၣ်ဃုအဘျုး၀ာ်ဟုးလာ်ဒီးတၢ်ဒုးသုးဒုးသံၣ်အပူၤတၢ်မၤသကိးတၢ်တအိၣ်
ဘၣ်လၢတၢ်န့ၣ်အဃိသတးဒီး​ တုၤမ့ၢ်ဒုၣ်ဒါထီၣ်ဒုးတၢ်လီၢ်တဖၣ်ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤအသးညီကဒၣ်တနီၤထီ
ထါက့ၤကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအဃိတၢ်လီၢ်တဖၣ်အိၣ်လီၤတဲာ်ဒီးသုးဖိသံၣ်ဖိတဖၣ်စှၤလီၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.လၢထံထၣ်
စွ့တကပၤတၢ်ဃံးတၢ်ကီဒိၣ်ထီၣ်ကမျၢၢ်တဖၣ်ယုာ်ထီၣ်နီၢ်တယၢ်၀ါခဲလၢာ်ဃၣ်ဃၣ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢခိၣ်နၢ်တဖၣ်ဘၣ်
ဟးအိၣ်ကဆူးကတ့ၤကီကီခဲခဲန့ၣ်လီၤ.တုၤမ့ၢ်တၢ်ကွၢ်ထံဆိကမိၣ်တၢ်မၤအသးဒ်အံၤမ့ၢ်လၢမနုၤအဃိလဲၣ်ဒီး
တၢ်ထံၣ်န့ၢ်အစၢလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢဒီတကတီၢ်,တၢ်ပၢၢ်ဆၢအကျဲကပူၤတအိၣ်လီၤတံၣ်လီၤဆဲးဒီးပပာ်လီၤတၢ်ပၢ
တၢ်ြပၢတခီမ့ၢ်သုး,တၢ်ပၢလၢအတဘၣ်ဖိးဒ့လိာ်အသးဒီးတၢ်ပၢၢ်ဆၢအဃိကညီခိၣ်နၢ်လၢထံထၣ်စွ့တဖၣ်လၢ
အဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၢ်မဲအီၤလၢဟၢထၢၣ်ဒီးမါဘးဇၣ်ကိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲ၁၉၅၃နံၣ်လါယူၤ(၉)သီအနံၤဒီးကတိၤ
တၢၣ်ပီၣ်သကိးတၢ်ဘျဲးဘျဲးဘျီးဘျီး၀ံၤပာ်လီၤကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢကျဲခံဘိတဘိန့ၣ်လီၤ.တၢ်ပၢၢ်ဆၢအပူၤတၢ်လိၣ်
အဒိၣ်ကတၢၢ်မ့ၢ်တၢ်ကသ့ထံၣ်ဒီးနီၤဖးဒုၣ်ဒါဒီးအဂံၢ်အဘါဘၣ်ဘၣ်တီတီဒုးဒုၣ်ဒါဆူၣ်ဆူၣ်တဲာ်တဲာ်ဒီးကရၢက
ရိထီၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်တဖၣ်ဒ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢအဂံၢ်အဘါကဆူၣ်ထီၣ်အဂီၢ်န့ၢ်လီၤ.လၢတၢ်သိၣ်တၢ်သီအံၤအဖီခိၣ်
တၢ်ပာ်လီၤကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအကျဲအကပူၤတဖၣ်မ့ၢ်၀ဲ

ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ကွၢ်စိ
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအဒုၣ်အဒါခိၣ်သ့ၣ်
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဒုးတကွီၢ်
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအဂံၢ်အဘါ
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအ၀ီၢ်ရိခ ိၣ်သ့ၣ်
ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအကျဲခံဘိတဘိအံၤခိၣ်နၢ်လၢအပာ်လီၤ၀ဲတဖၣ်နာ်၀ဲသပှၢ်ကတၢၢ်လၢကဒုးလဲၤထီၣ်လဲၤထီ
က့ၤတၢ်ပၢၢ်ဆၢဆူတၢ်မၤနၢၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်တမၤကွၢ်အီၤဒံးဘၣ်. မ့မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး
ကျဲအဂ့ၤအဘၣ်,အမ့ၢ်အတီဒီးတၢ်ကစးထီၣ်မၤကွၢ်အီၤန့ၣ်လီၤ.


တုၤအဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤဒီးတၢ်မၤကွၢ်အီၤ
၁.ကညီကမျၢၢ်တဖၣ်ထံၣ်လၢအကဲဘျုးလၢအဂီၢ်မၤစၢၤအတၢ်မူတၢ်ဂဲၤဘၣ်လိၣ်အသးဒီးတၢ်အိၣ်အသးအဃိ
ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤလီၤ.

၂.ထံဖိကီၢ်ဖိကလုာ်ဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤ.

၃.သုးဖိသံၣ်ဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီးခိဖျိသုးတၢ်ကျဲၤအသီအဃိသးသဟီၣ်ဆူၣ်ထီၣ်,ထီၣ် ဒုး ဒုၣ် ဒီးမၤန့ၢ်က့ၤတၢ်လီၢ်တနီၤ.

၄.တၢ်နၢ်ပၢၢ်အိၣ်ထီၣ်က့ၤလၢသိၣ်မှံၤပှၤပၢၢ်ဆၢတၢ်ကဒဲကဒဲအကျါဒီးတၢ်မၤသကိးဂ့ၤထီၣ် ဒီးဂံၣ်ဘါဂ့ၤထီၣ်.

၅.ခိၣ်နၢ်တဖၣ်နုာ်လီၤကဒါက့ၤဆူတၢ်လီၢ်လၢအပာ်တ့ၢ်ဖဲတၢ်ဂုၤက့ၤခံအခါတဖၣ်န့ၢ်၀ဲဒီးဟီၣ်က
၀ီၤတဖၣ်လဲၢ်ထီၣ်.

၆.ကညီကမျၢၢ်ဒီးထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အသးဖးထီၣ်ဆူၣ်ထီၣ်ဂဲၤထီၣ်နီၢ်နီၢ်လၢထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်ကရၢကရိဒီးတၢ်ပၢၢ်
ဆၢတၢ်ဒုးအပူၤဒ်န့ၣ်အသိးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲ၁၉၅၃နံၣ်သုးက့(၁) လၢအဂုၤက့ၤအခ့ဆူပကိရိမးတဖၣ်ဒီးသုးက့(၂) ဒီး(၄) လၢအဂုၤက့ၤအခံ
ဆူရၢၢ်ခၢၣ်ရိမးတဖၣ်က့ၤနုာ်လီၤက့ၤအတၢ်လီၢ်ဒၣ်၀ဲန့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤခဲလၢာ်တၢ်ကရၢကရိထီၣ်က့ၤKNU
အဃိန့ၣ်လီၤ.

ဒ်တၢ်ပၢၢ်ဆၢကျဲခံဘိတဘိပာ်လီၤ၀ဲလၢတၢ်ပၢၢ်ဆၢအသုးကအိၣ်၀ဲ(၃)ကလုာ်
(၁)သုးမုၢ်ထီဘိ (KPLA)
(၂)သုးမုၢ်တပျီၤ (KPGF)
(၃)ဂၢၤသးသုးမုၢ် (KNDO) အသိးဖဲ၁၉၅၀နံၣ်ထီၣ်သီန့ၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်သုးမုၢ်ထီဘိလၢထံထၣ်စွ့
ဒ်အဖီလာ်အသိးအံၤန့ၣ်လီၤ.

(၁)ထံထၣ်စွ့ (KPLA) သုးက့ခိၣ်သုးခိၣ် ဒိၣ်မၠးမီၣ်
(၂)ထံထၣ်စွ့ (KPLA) သုးရ့ၣ်(၁)သုးရ့ၣ်ခိၣ်ဘိၣ်ဟ့ၣ်အူ(လၢခံဘိၣ်ကၠီၣ်ယဲၢ်,မၠးဟဲး)
(၃)ထံထၣ်စွ့(KPLA) သုးရ့ၣ်ခိၣ်(၂)သုးရ့ၣ်ခိၣ်ဘိၣ်ခၠံးတ့ၣ်
(၄)ထံထၣ်စွ့(KPLA) သုးရ့ၣ်ခိၣ်(၃)သုးရ့ၣ်ခိၣ်ဘိၣ်အီၣ်ဖ့ၣ်ဇၣ်
(၅)ထံထၣ်စွ့ (KPLA) သုးရ့ၣ်ခိၣ်(၄)သုးရ့ၣ်ခိၣ်ဘိၣ်စိလ့(လၢခံဘိၣ်ကၠၣ်ဖ့ၣ်)


ဘၣ်ဃးဒီး(KPGF)သုးရ့ၣ်လၢအဘၣ်တၢ်အိးထိၣ်အီၤလၢညါတဖၣ်ဒ်အမ့ၢ်(KPGF)သုးတဖၣ်မ့မ့ၢ်သုးရ့ၣ်(၁)
လၢသုးခိၣ်မၠးမီၣ်ဖီၣ်၀ဲန့ၣ်တၢ်ပာ်အီၤဒ်မိၢ်သုးရ့ၣ်(မိခင်တပ်ရင်း)ဒီးဘိၣ်စလွဲၣ်ကသုးရ့ၣ်
ခိၣ်န့ၣ်လီၤ.သုးခိၣ်ဒိၣ်မၠးမီၣ်ဟး၀့ၤ၀ီၤလၢထံထၣ်စွ့ဒီးကမျၢၢ်ဒီးမိၢ်သုးရ့ၣ်အံၤတၢ်ကရၢကရိထီၣ်ကမျၢၢ်သုးဒုးစ့ၢ်
ကီးဒုၣ်ဒါလၢတၢ်ဒုးဖးဒိၣ်တဖၣ်မၤနၢၤတၢ်တဘျုးတီၤ,တၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်လီၢ်လဲၢ်ထီၣ်ဒီးတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအိၣ်
ထီၣ်၀ဲလၢထံထၣ်စွ့တကပၤလီၤ.ထံထၣ်စွ့အိၣ်ဂၢၢ်ထီၣ်က့ၤဒီးဂ့ၤထီၣ်ကဒါက့ၤလၢသုးခိၣ်မၠးမီၣ် ဒီးမိၣ်သုးရ့ၣ်(၁)(မိခင်တပ်ရင်း)အဃိန့ၣ်လီၤ.

ဟံးန့ၢ်အီၤလၢတၢ်မၤလိပှၤကလုာ်အဂ့ၢ်လံာ်တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ
http://www.piemmamure.org/2011/06/blog-post_16.html